سنجش وارزشیابی( شیوه طراحی سوالات مفهومی و استاندارد)



جزوه آموزشی:

سنجش وارزشیابی( شیوه  طراحی سوالات مفهومی و استاندارد)

 

  

جزوه آموزشی:

سنجش وارزشیابی( شیوه  طراحی سوالات مفهومی و استاندارد)

 

مقدمه :

امروزه بر اثر پیشرفت سریع علوم و تکنولوژی و یافته‌های جدید روانشناسی و تعلیم و تربیت، مفهوم آموزش و پرورش به کلی دگرگون شده و دامنه آن نیز گسترش یافته است.

نقش تعلیم و تربیت جدید آن است که استعدادها و تواناییهای دانش‌آموزان را شکوفا نموده و آنان را برای شرکت در فعالیتهای سازنده جوامع پویای بشری آماده سازد به نحوی که سعادت واقعی افراد و جوامع تأمین گردد.

نیل به این هدف مستلزم ایجاد تغییرات مطلوب در رفتار دانش‌آموزان است بدین معنی که هر یک از مواد و برنامه‌های آموزشی در نگرشها، علایق، تواناییها و رفتار دانش‌آموزان تغییرات معینی را به وجد آورد.

بر این اساس ارزشیابی، نظارت و کنترل تغییرات رفتاری دانش‌آموزان از جایگاه بسیار خطیر و نقش تعیین کننده‌ای برخوردار است.

ارزشیابی به عنوان حلقه ای از زنجیره فعالیتهای آموزشی معلم و تکمیل کننده سایر فعالیتهای او، همواره بخشی تکمیلی وجدانشدنی از تعلیم و تربیت بوده است .در این فعالیت معلم با استفاده از روشها ، فنون وابزارهای مختلف اندازه گیری ، بازده دانش آموزان را در زمینه های مختلف درسی و رفتاری سنجش کرده ومورد ارزیابی قرار می دهد واز این طریق میزان موفقیت خود وآنان را در دستیابی وتحقق بخشیدن به اهداف آموزشی وتربیتی مشخص می نماید . از آنجایی که بر طبق نظریه های جدید آموزشی معلم نه تنها درپایان ترم تحصیلی بلکه در سراسر فرایند آموزش و تدریس(یاددهی – یادگیری) باید میزان یادگیری فراگیران خود را ارزیابی نماید . بنابراین ارزشیابی تنها به امتحانات پایانی اعم از پایان سال یا نیمسال محدود نمی گردد بلکه برای مقاصد گوناگون و به صورتهای مختلفی انجام می پذیرد. به عبارتی امروزه

سنجش و ارزشیابی نتایج یادگیری های دانش آموزان و ارزیابی پیشرفت تحصیلی آنان تنها به نمره دادن وگواهینامه دادن خلاصه نمی گردد. بلکه هدف اصلی و اساسی آن کمک و آموزش معلمان در جهت بهبود شیوه های آموزشی ، الگو ها وراهبردهای تدریس خویش و رفع نواقص یادگیری فراگیران است.

 

اهمیت وضرورت سنجش وارزشیابی:

آموزش وپرورش را می توان به صورت فرایندی تعریف کرد که به منظور تغییر و تعدیل رفتار دانش آموزان با توجه به هدفهای معین طرح ریزی شده است و در این فرایند نقش معلم عبارت است از فراهم ساختن شرایط وامکانات لازم به گونه ای که تغییرات مطلوب در رفتار دانش آموزان ایجاد شود. برای سنجش و مشخص کردن این تغییرات همواره ازعاملی همچون امتحان استفاده می شود .

در گذشته امتحان وسیله ای بود که فقط برای غربال کردن دانش آموزان مورد استفاده قرار می گرفت وعامل مهمی که حاکم بر سرنوشت آینده دانش آموزان است، به شمارمی رفت. اما امروزه بر اثر پیشرفت روز افزون علوم وتکنولوژی ودگرگون شدن مفهوم آموزش و پرورش نقش امتحان تغیر یافته است و به عامل کشف کننده وشناساننده توانایی ها واستعدادهای دانش آموزان وآماده سازی آنان برای شرکت در فعالیتهای سازنده جوامع پویای انسان تبدیل گشته است. در سالهای اخیر با تغییرات اساسی در کتابهای درسی و به ویژه در مقطع متوسطه، مولفان کتابهای جدید را با رویکرد تدریس با شیوه های فعال و گروهی تالیف نموده اند. بنابراین لازم است در ابزار اندازه گیری این شیوه تدریس تجدید نظر شده و از سوالات مفهومی برای ارزشیابی دانش آموزان استفاده شود. از طرف دیگر سوالات مفهومی، دانش آموزان را در موقعیت های جدیدی قرار داده و به دانش آموزمجال بیشتری برای فکر کردن و اندیشیدن در مورد مفاهیم علوم می دهد؛ که این یکی از اهداف اساسی در تحول بنیادین در آموزش وپرورش است.

باتوجه به برنامه درسی ملی و تحولات بنیادین آن بر اساس روش فعال فعالیت های گروهی و استفاده از آموزش الکترونیکی می توان اهداف طراحی سوالات مفهومی و استاندارد رادر چندین محور به صورت زیر مشخص کرد:

- 1 به دلیل تغییر در شیوه ی گزینش دانشجو در دانشگاهها در سنوات آینده بهتر است سوالات مفهومی جایگزین سوالات رویه ای شوند تا شناسایی استعداد ها بهتر صورت گیرد .

- 2 ایجاد رقابت و هماهنگی در دبیران برای طراحی سوالات مفهومی که با شیوه تدریس فعال و فعالیت گروهی انطباق کامل دارد .

- 3 نظر به برنامه درسی ، تحول بنیادین وتغییر محتوای کتب درسی ، طراحی سوالات مفهومی و استاندارد ضروری است.

- 4 طراحی سوالات بر اساس معیارهای مفهومی و استاندارد ، به یقین زمینه ساز تغییر در نگرش ونحوه ی یادگیری است.

- 5 تقویت روحیه خلاقیت وآفرینش در دانش آموزان.

 

تعریف سوالات مفهومی واستاندارد:

ارائه دادن یک تعریف جامع از سوال مفهومی بدون توجه به شیوه های نوین آموزش که عبارتند از: روش فعال فعالیت گروهی و آموزش الکترونیکی امکان پذیر نیست. در این روش معلم به عنوان یک راهنما در کنار دانش آموزان قرار گرفته با طرح یک مسئله که برگرفته از زندگی طبیعی او می باشد، دانش آموزان را به فکر کردن در مورد مسئله طرح شده تشویق می کند. سپس معلم در یک تعامل دو طرفه بین گروه های آموزشی راه حل های مطرح شده را مدیریت کرده و نتیجه بدست آمده را بین دانش آموزان بازگو می کند. بدین ترتیب روند آموزش پایان می پذیرد ومفهوم مورد نظر به دانش آموزان القا می شود.

در این نوع شیوه آموزش، معلم می تواند آموزش همگرا داشته باشد یعنی مفهوم و نقطه پایانی برای معلم مشخص بوده وبا مدیریت مناسب ، دانش آموزان را به نقطه مطلوب برساند. یا اینکه آنها را هدایت کرده تا به دیدگاههای متفاوتی در مورد مفهوم مورد نظر برسند .

بنابراین بر اساس تدریس فعال، به سوالاتی مفهومی گفته می شود که مفاهیم آموزش داده شده به شیوه فعال را به چالش بکشاند وبا تفکر و اندیشیدن در مورد این مفاهیم به دیدگاههای متفاوتی از آن مفهوم برسد . به عبارت دیگر سوال مفهومی باید بتواند مفهوم آموزش داده شده توسط معلم که به صورت همگرا بوده است را به دیدگاههای واگرا تغییر رفتار دهد .

یک آزمون خوب چیست ؟

یک آزمون خوب ، آزمونی است که شما را در راستای رسیدن به هدف یاری دهد . یک آزمون خوب باید شامل نمونه ی جامعی از محتوا بوده و هدفهای مهم درس را بسنجد . از لحاظ نظری، بهترین آزمون برای یک درس ، آزمونی است که تمام مطالب و کلیه هدفهای آموزشی آن درس را شامل شود ، اما عملا تهیه چنین آزمونی غیر عملی است . بنابراین معلم به جای گنجانیدن تمامی محتوا و هدفها در آزمون ، به انتخاب تعدادی سوال نمونه که معرف هدفها و محتوای درس باشد اقدام می کند.

اغلب آزمونهای کلاسی با یکی از اهداف زیر طراحی می شوند:

- اظهار نظر در خصوص ارتقاء به کلاس بالاتر

- تعیین میزان دستیابی هر دانش آموز به اهداف آموزشی

- تشخیص مشکلات دانش آموزان و رفع مشکل آنها

- تصمیم در خصوص بهسازی فرآیند آموزش

دسته بندی روشهای سنجش وآزمون با توجه به نوع سوال:

 

الف- آزمونهای بسته یاسخ یا عینی  شامل:  صحیح –غلط، جور کردنی و چند کزینه ای

ب - آزمونهای باز پاسخ یا غیر عینی شامل: کوتاه پاسخ ،کامل کردنی وتشریحی (گسترده پاسخ ومحدود پاسخ)

 

آزمون‌های پیشرفت تحصیلی کتبی را می‌توان ابتدا به دو دسته‌ی عینی و غیرعینی (ذهنی) تقسیم کرد و سپس این دو دسته‌ی کلی را نیز تقسیم نمود. آزمون‌های عینی: آزمون‌هایی هستند که هم سؤال‌ها و هم جواب سؤال‌ها را در اختیار آزمون‌شوندگان قرار می‌دهند و آزمون‌شوندگان درباره‌ی جواب‌های داده شده اعمالی انجام می‌دهند یا تصمیم‌هایی اتخاذ می‌کنند. به همین سبب، این آزمون‌ها را آزمون‌های بسته پاسخ نیز می‌نامند. آزمون‌های عینی یا بسته‌پاسخ به‌طور عمده از سه نوع اصلی ( صحیح- غلط، جورکردنی و چند گزینه‌ای ) تشکیل می‌شود. آزمون شونده در جواب دادن به سؤال‌های صحیح- غلط، درست یا نادرست بودن سؤال‌ها را تعیین می‌کند؛ در سؤال‌های جور کردنی، تعدادی پرسش را با تعدادی پاسخ جور می‌کند؛ و در سؤال‌های چند گزینه‌ای، پاسخ صحیح را از میان تعدادی پاسخ پیشنهادی برمی‌گزیند.

در تصحیح برگه‌های آزمون‌های عینی نظر شخصی مصحح هیچ‌گونه دخالتی ندارد و از این رو به این آزمون‌ها آزمون‌های عینی می‌گویند.

دسته‌ی کلی دیگر وسایل سنجش یادگیری، روش‌های «ساختن پاسخ»3 نام دارد. در این روش‌ها، دانش‌آموز، خودش پاسخ خواسته شده را می‌سازد یا تولید می‌کند. این روش‌ها بسیار گوناگون‌اند و از جمله آزمون‌های تشریحی، آزمون‌های کوته‌پاسخ، امتحانات شفاهی انفرادی، تولید آثار هنری (شعر، موسیقی، نقاشی)، انجام پروژه‌های تحقیقی، ساختن وسایل و ابزارهای مختلف را شامل می‌شوند. این آزمون‌ها (آزمون‌های ذهنی) به آزمون‌های تشریحی یا انشایی معروف‌اند. این نوع آزمون‌ها را نیز می‌توان به دو دسته‌ی آزمون‌های گسترده پاسخ و آزمون‌های محدودپاسخ تقسیم کرد. در آزمون‌های گسترده پاسخ، برای پاسخ آزمون شونده هیچ محدودیتی وجود ندارد و او آزاد است تا هرگونه که مایل باشد پاسخ خود را بپروراند و سازمان دهد. اما در آزمون‌های محدودپاسخ، آزمون‌شونده در دادن پاسخ به سؤال‌ها آزادی کامل ندارد.

نوع دیگری از آزمون پیشرفت تحصیلی بازپاسخ موجود است که در وسط دو نوع آزمون عینی و ذهنی قرار دارد. در این آزمون که به آزمون کوته پاسخ شهرت دارد، سؤال‌ها بسیار شبیه به سؤال‌های آزمون‌های تشریحی است، با این تفاوت که بسیار دقیق و مشخص است، به نحوی که در تصحیح جواب‌های آن‌ها نظر شخصی مصحح دخالت چندانی نمی‌کند. جواب این سؤال‌ها معمولاً به یک یا چند کلمه (حداکثر یک جمله) یا یک عدد و یا یک علامت خلاصه می‌شود.

تعریف وانواع آزمون های صحیح- غلط

در آزمون های صحیح- غلط  هر سوال از یک جمله تشکیل می شود که آزمون شونده آن را به یکی از صورتهای  صحیح-غلط ،درست-نادرست،بله -خیر، موافق- مخالف ومانند اینها پاسخ می گوید.

آزمون صحیح غلط ممکن است به شکلهای اصلاحی یا خوشه ای نیز تهیه شوند:

اصلاحی:

در این نوع سوال به آزمون شونده، جمله یا متنی داده می شود که در آن غلط هایی وجود دارد. و او باید موارد نادرست را خط زده و صحیح آن را بنویسد.

مثال: شکل درست، عبارت ( یا کلمات ) نادرست را بنویسید.

 

خوشه ای

تنه سوال بصورت یک جمله ی ناتمام نوشته شده و به دنبال آن تعدادی جواب قرار می گیرد. هر جواب باید بصورت مجزا مورد قضاوت قرار گیرد.

مثال:با توجه به پاسخ های داده شده گزینه صحیح را انتخاب کنید

قواعد تهیه سوالات صحیح -غلط

1-سوالها تا حد امکان مختصر و ساده و روشن باشند.

2-جمله هایی بکار برید که درست و غلط بودن آنها برای کسانی که موضوع سوال را یاد گرفته اند آشکار وقابل دفاع باشد باشد.

3-از به کار بردن کلمات راهنما  مانند همه،بعضی وقتها ،غالباٌ، هرگز و... پرهیز نمائید.

4-سعی کنید طول سوالهای صحیح و غلط هم اندازه باشند.

5-سعی کنید تعداد سوالهای صحیح وغلط تقریباٌهم اندازه باشند.

6-سوالات صحیح و غلط رااز روی جملات کتاب انتخاب ننمائید.

7-سعی کنید هر سوال به یک هدف آموزشی مربوط باشد وازگنجاندن مطالب بی اهمیت در سوال بپرهیزید.

8- سوالهایی طرح کتید که درک وفهم را بسنجد نه یادآوری کلمه به کلمه مطالب را

9-از جملات پیچیده وچند قسمتی استفاده نکنید.

10 – تا آنجا که ممکن است از طرح سوالات منفی پرهیز کنید.

سوالات جورکردنی:

هر آزمون جور کردنی از تعدادی  تمرین تشکیل می شود و هر تمرین نیز شامل سه بخش زیر است   1- راهنمای انجام تمرین   2-فهرست محرک ها یا پرسشها  3- فهرست پاسخ ها. آزمون شوندگان با توجه به راهنمای سوال باید فهرست   پاسخ ها را با فهرست پرسشها جور نمایند.

سوالات جور کردنی دو نوع می باشدو جورکردنی معمولی یا ساده  و جور کردنی رده بندی یا ماده ی فهرست اصلی . در رده بندی یک طرح رده بندی (مثلا قسمتهای یک جمله ،انواع جانوران یا گیاهان ...) ارایه می شود واز آزمون دهنده خواسته می شود تا هر سوال را طبق این طرح رده بندی کند. 

مثال: جورکردنی رده بندی:

در این نوع سوال یک پاسخ را می توان بیش از یک بار بکار برد. بنابراین تعداد پرسش ها می تواند بیش از تعداد پاسخ ها باشد.اما در جور کردنی ساده یا معمولی بهتر است تعدتد پاسخ ها بیش از تعداد سوالات باشد.

مثال: در کنار اعداد مربوط به ستون سمت راست، حرف یا حروف مربوط به ستون سمت چپ را بنویسید.

                               ستون الف                                                         ستون ب

                                                                                           

قواعد تهیه سوالات جور کردنی :

1-پرسشها و پاسخهای متجانس یا همگون انتخاب کنید.اگر پاسخها مربوط به نویسنده است همه پاسخها باید نویسنده باشد.

2- طول فهرست های پرسش و پاسخ را کوتاه انتخاب کنیدو مطالب کمتری را در هر یک از پاسخها قرار دهید.

3- در راهنمای سوال، اطلاعات لازم را درباره نحوه مقایسه و جور کردن پرسشها و پاسخها را در اختیارشاگردان قرار دهید(نحوه عمل را بنویسید) تا از ابهام جلوگیری شودو در زمان صرفه جویی شودو دانش آموزان دقیقاً بدانند که به دنبال چه چیزی می گردند.

4- همه پرسشها و پاسخها ی یک سوال را در یک صفحه قرار دهید. یعنی نصف پاسخها در یک صفحه و بقیه جوابها در صفحه دیگر نباشد.

5- درصورت امکان فهرست پاسخها را به طور منطقی مرتب کنید، یعنی تاریخها به ترتیب زمان ، اعداد از کمتر به بیشتر یا بالعکس و اسامی به ترتیب حروف الفبا باشند.

6- درفهرست پرسشهای سوالهای جور کردنی از کاربرد جملات نیمه تمام (مبهم)خودداری کنید.

7- پرسشها را با شماره (عدد)و پاسخها را با حروف الفبا مشخص کنید.

8- هر یک از پاسخها باید برای پرسش سوال درست جلوه کند. یعنی پاسخهای غلط کاملاً مشخص نباشدو دانش آموز به راحتی نتواند آنها را حذف کند.

9- از نوشتن سوالهایی که پرسش و پاسخهای آنها کاملاً باهم جور می شوند بپرهیزید.از نوشتن این عبارت که هر پرسش با یک پاسخ جور در می آید بپرهیزید. جون دو مورد آخری حتماً همدیگر را تکمیل می کنند. بنابراین بهتر است تعداد پاسخها بیش از تعداد سوالها باشد.

 

آزمون های چند گزینه ای :

قسمت های مختلف سوال چند گزینه ای عبارتند از :

1) قسمت اصلی یا تنه اصلی سوال که دربر دارنده مسئله یا موضوع اصلی است.

2)گزینه درست یا پاسخ سوال که یکی از گزینه ها درست است و به آن گزینه کلید نیز می گویند.

3)گزینه های انحرافی ، به غیر از گزینه درست تعدادی گزینه درست نیز وجود دارد که نقش این گزینه ها منحرف کردن دانش آموزانی است که پاسخ سوال را نمی دانند.

انواع سوالات چند گزینه ای :

1-نوع تنها گزینه درست : یعنی تنها یکی از گزینه ها درست و بقیه کاملاً غلط است.

مثال : محل غذاسازی گیاه کجاست؟  الف- ریشه      ب- ساقه    ج – گل     د -برگ

2- نوع بهترین گزینه : در این نوع سوال همه گزینه ها درست است اما یکی از گزینه ها از همه درست تر است.

3- نوع منفی :تنه سوال به صورت منفی بیان می شودو همه گزینه ها به جز یکی درست است و دانش آموز باید گزینه غلط را انتخاب کند.

سوالات چند گزینه ای با جملات پرسشی ، حملات ناتمام  ونوع جایگزینی  و نوع ترکیبی یا ترتیبی  تهیه می شوند.  

قواعد تهیه سوالات چند گزینه ای :

1-هر سوال باید موضوع مهم یا یک هدف آموزشی را اندازه بگیرد.

2- بیشتر از یک مسئله یایک مطلب را در هر ستون قرار ندهید .این کار سوال را پیچیده می کندو اگر دانش آموز به سوال جواب غلط بدهد معلوم نمی شود که کدام مطلب را نفهمیده وعلت عدم موفقیت او چه بوده است.

3- سوالها را روشن و واضح بنویسیدو از عبارات و کلمات قابل فهم استفاده کنید.و تنها در مواردی که سوال برای اندازه گیری توانایی خواندن یا توانایی کلامی شاگردان نوشته می شوداز ساختمان دستوری و لغات استفاده کنید.

4- از تکرار مطالب در گزینه ها خودداری کنید. مطلب اصلی سوال را به طور کامل در تنه سوال بنویسید. این کار باعث می شوددر وقت خواندن سوال صرفه جویی شود ودر زمان نوشتن یا تایپ کردن و تکثیر نیز صرفه جویی شود.

6 – همه گزینه های یک سوال باید متجانس و به موضوع واحدی مربوط باشند نه اینکه هر یک از آنها به مطالب جداگانه ای اشاره کند. در چنین حالتی سوال از حالت چند گزینه ای خارج شده و به صورت صحیح – غلط در می آید.

7- سوال را طوری بنویسید که پاسخ درست تنها پاسخ درست یا قطعاً درست ترین باشد.

8- برای اندازه گیری فرایندهای پیچیده ذهنی از موقعیت های تازه استفاده کنید. مطالب کتاب تنها برای سنجش طبقه دانش مفید است.

9- گزینه های انحرافی را طوری بنویسید که توجه آزمون شوندگان بی اطلاع از موضوع را به خود جلب کند.

10- گزینه های هر سوال را طوری بنویسید که از نظر دستوری و جمله بندی به نحو درست مکمل متن سوال باشد.

11- در سوالات منفی کلمات منفی را برجسته جلوه کنید(درشت بنویسید)یا زیر آن خط بکشید

12- از نوشتن سوالهایی که در آنها متن سوال منفی و گزینه ها نیز منفی هستند (منفی مضاعف)بپرهیزید.

مثال : کدام یک از موارد زیر درست نیست ؟

الف)جانوران نمی توانند به تنهایی غذا سازی کنند. ب) طول روزها در زمستان طولانی نیست.

ج)فسیل ها از قسمتهای نرم بدن جاندار درست نمی شود. د)استفاده از ضرب المثل همیشه مناسب نیست.

13- تا حد امکان از کاربرد عبارتهای " همه آنچه در بالا گفته شد " ، " تمامی موارد فوق " و غیره خودداری کنید.

14- سوالها را مستقل از هم بنویسید.مثلاً جواب دادن به سوال(3)ربطی به جواب سوال(2)و جواب (2) ربطی به سوال (1) نداشته باشد.

15- از طرح سوالات گمراه کننده بپرهیزید.

16- دو گزینه متضاد را که یکی از آنها درست است در یک سوال به کار نبرید. چون امکان اینکه هر دو غلط باشد نیست.پس سوال از حالت چهار گزینه ای خارج و به شکل صحیح – غلط در می آید.

17- طول گزینه درست را در سوالهای مختلف تغییر دهید . همیشه جواب درست طولانی تر از بقیه جوابها نباشد.

18- محل گزینه درست را در میان گزینه های انحرافی به طور تصادفی انتخاب کنید.همیشه یکی از گزینه ها درست نباشد یا از یک نظم منطقی پیروی نکند.

19- سوالها را طوری بنویسید که در حد درک و فهم کودک باشد.

20- برای هر سوال بین 3 تا 5 گزینه در نظر بگیرید. بهترین حالت همان 4 گزینه ای می باشد .

21- در سوالهایی که تنه آنها جمله نا تمام است ، جای خالی را در قسمت آخر جمله قرار دهید.

مثال : طبق نظر دانشمندان عامل اصلی بیماری قلبی ................................. است.

22- تنها در صورت لزوم از آزمونهای چند گزینه ای استفاده کنید.

آزمون های ذهنی یا  تشریحی:

آزمونهای ذهنی که به آنها آزمونهای تشریحی یا انشایی می گویند،آزمونهایی هستندکه در آنها سوالها در اختیار آزمون شوندگان گذاشته می شود واو جواب سوالهارا خود آماده می کندو در برگه امتحانی می نویسد. به همین علت به این آزمونها باز پاسخ نیز گفته می شود.این آزمونها دو دسته هستند: گسترده پاسخ ومحدود پاسخ. در آزمون گسترده پاسخ، برای پاسخ آزمون شوندگان هیچ محدودیتی وجود نداردو او آزاد است تا هرگونه که مایل است پاسخ خود را بپروراندو سازمان دهد اما در آزمونهای محدود پاسخ آزمون شونده در دادن پاسخ به سوالها آزادی کامل نداردو سازنده آزمون پاسخ دهنده را ملزم می کند تا پاسخ های خود را در چهار چوب و شرایطی محدود سازد. نوع دیگری از آزمون نیز وجود دارد که حد وسط دو نوع آزمون عینی و ذهنی است که به این ها کوته پاسخ می گویند.جواب سوالهای آزمون کوته پاسخ به یک یا چند کلمه(حداکثر یک جمله) یا یک عدد یا یک علامت خلاصه می شود.

قواعد تهیه سوالات تشریحی :

1-سوالات تشریحی را تنها برای اندازه گیری هدفهای تحلیل ، ترکیب و ارزشیابی استفاده کنید.

2- صورت سوالهای تشریحی را با عبارات وکلمات روشن و واضح بنویسید و از کلی گویی و ابهام بپرهیزید.

3- از کاربرد کلمات "چه کسی " ، "چه وقت "و" کجا " بپرهیزید ، زیرا جواب این سوالات کوته پاسخ هستند. بهتر است از کلمات چرا" "چگونه" و "به چه دلیل " استفاده کنید.

4- تا حد امکان از سوالهای تازه و موقعیت های جدید استفاده کنید. یعنی حفظ کتاب برای جواب دادن کارساز نباشد

5- سوالها مربوط به موضوعات و عقاید بحث انگیز را طوری طرح کنید که  آزمون شونده بتواند برای مستند کردن عقیده انتخابی خود شواهد لازم را گرد آوری کند. نه این که صرفا عقاید شخصی خود را بیان کند.

6- به آزمون شونده حق انتخاب چند سوال از میان تعدادی سوال را ندهید.مثلاً : از 10 سوال زیر به 8 سوال به انتخاب خود جواب بدهید.

7- برای پاسخ دادن به سوال زمان کافی در نظر بگیریدوزمان هر سوال را نیز جداگانه در نظر بگیرید.

8- با نوشتن سوالهایی که به جواب کوتاه نیاز دارند،تعداد سوال ها را افزایش دهیدو از ضعف نمونه گیری بکاهید.

9- عواملی که در ارزشیابی آزمون تشریحی دخالت خواهید داد را از پیش مشخص کنید و به اطلاع آزمون شوندگان برسانید مثل : املای درست کلمات ، رعایت قواعد درست کلمات ، رعایت قواعد نگارش و خوش خط نویسی.

انواع آزمونهای کوته پاسخ :

1) نوع پرسشی : الف)مرکز استان مازندران کجاست؟ ب)یک متر چند سانتی متر است؟

2) نوع کامل کردنی : الف)بزرگترین دریاچه جهان دریاچه .................. است. ب) ......... = 2 ÷ 8 + 4

3) نوع تشخیصی یا تداعی : الف) بعد از نام هر استان ، نام مرکز آن را بنویسید.

خوزستان .......................... خراسان شمالی : ................................ مرکزی : ...................................

کاربرد آزمونهای کوته پاسخ : برای اندازه گیری هدفهای شناختی سطوح پایین به ویژه دانش یا معلومات مفید است.سوالهای آزمونهای کوته پاسخ با کلمات ، اعداد ، اسامی اشخاص ، مکانها ، اشیا ، فرایندها و رنگها سرو کار دارد. هم چنین معرف تاریخها ، فاصله ها ، هزینه ها و جمعیت ها است.

 

قواعد تهیه سوالات کوتاه پاسخ :

1-هرسوال باید موضوع مهمی را شامل شود. مثل : در چه سالی زلزله بزرگ در سرعین رخ داد؟

2- صورت سوال باید طوری باشدکه به پاسخ مشخص و واحدی نیاز داشته باشد. یعنی سوال مبهم و چند پهلو نباشد.نام علمی زنگ آهن چیست؟

3- در سوالهایی که پاسخ های آنها اعداد است واحدمقیاس و میزان باید مشخص شود.

4- درسوالات کوته پاسخ کامل کردنی ، تنها کلمات و عبارات مهم را حذف کنید.

بزرگترین قله ایران ، قله ................................ است.

5- درسوالات کامل کردنی تعداد زیادی جای خالی منظور نکنید.

6- جای خالی سوالات کامل کردنی را تا آنجا که ممکن است در قسمت پایانی سوال قرار دهید.تا شاگردان قبل از رسیدن به جواب با خواندن سوال از موضوع اطلاع حاصل نمایند.مثال : بزرگترین شهر هر استان که با شهرهای دیگردر ارتباط است ........................ آن استان نام دارد.

7- تا حد امکان به جای سوالهای کامل کردنی از سوال های پرسشی استفاده کنید.چون تهیه آن آسانتر است، دارای ابهام کمتری است ، پاسخ دادن به سوال پرسشی برای شاگرد آسانتر است.

8- درسوال کامل کردنی ، از کاربرد اشارات دستوری و موارد دیگر که جواب را مشخص می کنند خودداری کنید.مثال (را)برای مشخص کردن مفعول

9- صورت سوال را با نقل عین جملات کتاب ننویسید.تا دانش آموزان تشویق به حفظ کتاب نشوند.

نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.